Ngày 21 tháng 9 năm 1973, tại văn phòng của Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Paris, đại diện chính phủ Nhật Bản và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã ký “Công hàm trao đổi về việc thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Nhật Bản và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa” (bản gốc bằng tiếng Pháp). Công hàm giới thiệu tại triển lãm là bản của phía Việt Nam hiện đang bảo quản tại Bộ Ngoại giao Nhật Bản.

Ảnh chụp nhân dịp đại diện hai nước ký Công hàm trao đổi về việc thiết lập quan hệ ngoại giao. Bên trái là ông Yoshihiro Nakayama, Đại sứ Nhật Bản tại Pháp, người ngồi đầu bàn là ông Yukio Imagawa, Bí thư thứ hai Đại sứ quán Nhật Bản tại Pháp. Bên phải là năm đại diện của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, người thay mặt chính phủ Việt Nam ký công hàm là ông Võ Văn Sung - Đại biện lâm thời của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại Pháp.

Người cung cấp bức ảnh này là ông Yukio Imagawa. Ông từng kinh qua nhiều chức vụ như Đại biện lâm thời của Nhật Bản tại Việt Nam và Đại sứ Nhật Bản tại Campuchia. Ngoài ra, đại diện ký kết bên phía Việt Nam - ông Võ Văn Sung sau này là Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản.

Cùng ngày ký Công hàm trao đổi về việc thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Nhật Bản và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, hai chính phủ ra tuyên bố chung về việc thiết lập quan hệ ngoại giao. Tài liệu trưng bày ở đây là bản tuyên bố chung được viết bằng tiếng Pháp, được ký bởi Đại sứ Nhật Bản tại Pháp Yoshihiro Nakayama.

Tài liệu trưng bày tại triển lãm là tờ trình Hội đồng Nội các về công hàm trao đổi liên quan đến khoản viện trợ phục hồi kinh tế và phát triển (ngày 07 tháng 10) và một phần tài liệu kèm theo. Tờ trình Hội đồng Nội các được hiểu là Bộ trưởng phụ trách vấn đề sẽ đưa vấn đề đó ra bàn bạc tại cuộc họp của Nội các. Nếu được thông qua tại Cuộc họp Nội các, đề nghị sẽ được cho phép bằng Quyết định của Nội các. Trong trường hợp này, Bộ trưởng Ngoại giao là người đệ trình và trước khi đệ trình, qua thông tin bên lề tài liệu có thể thấy ý kiến đồng thuận của các cơ quan hữu quan bao gồm Bộ Tài chính, Bộ Ngoại thương và Công nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Lâm nghiệp và Cơ quan Kế hoạch kinh tế. Việc ký kết được ủy nhiệm cho ông Kiyoshi Suganuma, khi đó đang giữ chức Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Lào.

Bản thảo tờ trình Hội đồng Nội các và các tài liệu liên quan được trưng bày đây. Ngoài ra, bản thảo Công hàm trao đổi (bằng tiếng Nhật và tiếng Pháp) cũng được đính kèm tài liệu gốc.

Công hàm trao đổi được ký ngày 11 tháng 10 năm 1975 ở Hà Nội giữa ông Kiyoshi Suganuma - khi đó đang giữ chức Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Nhật Bản tại Lào và ông Hoàng Văn Tiến - khi đó là Thứ trưởng Bộ Ngoại giao. Tài liệu cho biết trước tiên Nhật Bản sẽ viện trợ khoảng 850 triệu yên (trong tổng số 1.35 tỷ yên) để mua máy móc hạng nặng sử dụng trong canh tác nông nghiệp và công trình công cộng và một số sản phẩm khác từ các công ty Nhật Bản.

Tài liệu giới thiệu tại triển lãm là Công hàm do phía Việt Nam ký và bàn giao cho Nhật Bản, hiện đang bảo quản tại Bộ Ngoại giao Nhật Bản.

Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh và lập lại hòa bình được ký kết tháng 01 năm 1973 đã mở ra thời kỳ mới trong quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản. Sau khi ký kết Tuyên bố chung về việc thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước vào ngày 21 tháng 9 năm 1973, Đại sứ quán của hai nước chính thức mở cửa ở nước kia vào năm 1975. Ngày 29 tháng 4 năm 1976, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã ký Nghị quyết số 120NQ/QH/K5 phê chuẩn Ông Nguyễn Giáp giữ chức Đại sứ đặc mệnh toàn quyền đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tại Nhật Bản. Tài liệu thuộc Phông Ủy ban Thường vụ Quốc hội và hiện đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III trực thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước.

“Procès-verbal” tức thỏa thuận đã ký là kết quả của 2 năm đàm phán tại Viêng-chăn gồm những nội dung sau:
1. Hai nước ký Công hàm trao đổi về khoản viện trợ kinh tế trị giá 8.5 tỷ yên.

2. Khoản trợ cấp còn lại trị giá 5 tỷ yên sẽ được đàm phán sau khi thiết lập Đại sứ quán Nhật Bản tại Hà Nội.
3. Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đồng ý với việc mở cửa Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam vào ngày 11 tháng 10 năm 1975.

Như vậy, việc thiết lập Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam được thỏa thuận đồng thời với khoản viện trợ kinh tế. Sau đó, ông Yukio Imagawa được bổ nhiệm Đại biện lâm thời tại Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và bắt đầu công việc thiết lập Đại sứ quán tại Hà Nội.

Tại Cuộc họp Nội các ngày 30 tháng 01 năm 1976, ông Takaaki Hasegawa, Tổng Lãnh sự Nhật Bản tại Honolulu được bổ nhiệm Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền tại Việt Nam. Tài liệu trưng bày tại đây là Quyết định của Nội các ngày 08 tháng 7 năm 1976 yêu cầu Đại sứ Hasegawa sang Việt Nam. “Kaoh” ở trang 1 thể hiện chữ ký của các bộ trưởng chấp thuận và lý lịch của ông Hasegawa được đính kèm ở tờ cuối cùng.

Như đã đề cập trên đây, chính phủ Nhật Bản cung cấp khoản vay đầu tiên bằng đồng yên cho Việt Nam vào năm 1978. Tài liệu trưng bày tại đây là tờ trình Hội đồng Nội các và các văn bản kèm theo.

Tương tự như Công hàm trao đổi về viện trợ kinh tế nói trên, tài liệu này do Bộ trưởng Ngoại giao đệ trình. Các ghi chú ngoài lề cho thấy sự đồng thuận của các cơ quan gồm Bộ Tài chính, Bộ Ngoại thương và Công nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Lâm nghiệp trước khi đệ trình.

Theo các tài liệu đính kèm, khoản vay lên tới 10 tỷ yên được cung cấp để giúp chính phủ Việt Nam cân bằng cán cân thanh toán quốc tế. Khoản vay này có thể sử dụng để mua sản phẩm và dịch vụ kèm theo, với điều kiện nhà cung cấp sản phẩm không giới hạn ở Nhật Bản mà có thể từ quốc gia khác mà hai chính phủ đều đồng ý.

Đây là Công hàm trao đổi về khoản vay đầu tiên bằng đồng yên cho Việt Nam, do Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam ký ngày 07 tháng 7 năm 1978, hiện đang bảo quản tại Bộ ngoại giao.

Thông tin, truyền thông vừa là thành phần quan trọng của kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội, vừa là ngành dịch vụ kinh tế mũi nhọn. Vấn đề đầu tư cơ sở hạ tầng thông tin, truyền thông khu vực nông thôn đồng bộ với các cơ sở hạ tầng khác có liên quan đã trở thành yêu cầu cấp thiết trong thời kỳ đổi mới, công nghiệp hóa - hiện đại hóa ở Việt Nam.

Hiện thực hóa những mục tiêu đề ra đối với việc phát triển mạng viễn thông nông thôn, ngày 01 tháng 6 năm 1998, Phó Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Ngô Xuân Lộc đã ký Quyết định số 477/QĐ-TTg phê duyệt Dự án đầu tư “Phát triển mạng viễn thông nông thôn các tỉnh miền Trung Việt Nam”. Đây là Dự án có sử dụng ngoại tệ từ nguồn ODA tài khóa 1997 của Chính phủ Nhật Bản.

Dự án này được đầu tư đã góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát triển sản xuất, dịch vụ, xoá đói giảm nghèo và nâng cao dân trí khu vực nông thôn; xoá dần khoảng cách thông tin giữa nông thôn và thành thị; đảm bảo thông tin hai chiều từ trung ương đến cơ sở.

Đèo Hải Vân nằm trên Quốc lộ 1, là con đường huyết mạch nối liền Huế với Đà Nẵng và đóng vai trò quan trọng trong hành lang Đông - Tây ở khu vực miền Trung Việt Nam. Tuy nhiên, do địa hình hiểm trở, nên đoạn đường qua đèo Hải Vân cũng là một trong những đoạn đường nguy hiểm nhất trên Quốc lộ 1.

Nhằm rút ngắn thời gian di chuyển, đảm bảo an toàn cho mọi người và phương tiện qua khu vực, góp phần phát triển kinh tế, xã hội giữa các tỉnh, vùng, miền, Dự án đầu tư xây dựng hầm đường bộ qua đèo Hải Vân đã được phê duyệt theo Quyết định số 905/QĐ-TTg ngày 30 tháng 9 năm 1998 do Phó Thủ tướng Chính phủ Ngô Xuân Lộc ký thông qua. Dự án có sử dụng vốn vay Quỹ Hợp tác Kinh tế Hải ngoại Nhật Bản (OECF).

Tài liệu thuộc phông Văn phòng Chính phủ đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III trực thuộc Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước Việt Nam. Quyết định gồm 04 trang, trong đó xác định rõ vị trí xây dựng, phạm vi dự án, quy mô công trình và tiêu chuẩn thiết kế.

Đầu những năm 2000, Hà Nội chỉ có 3 cây cầu bắc qua sông Hồng, kết nối Thủ đô với các tỉnh phía Bắc và phía Nam thông qua Quốc lộ 1 và Quốc lộ 5. Nhằm giải quyết áp lực giao thông cho các cây cầu dẫn vào Hà Nội, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, ngày 26 tháng 11 năm 1999, căn cứ đề xuất của Bộ Giao thông - Vận tải, Thủ tướng Chính phủ Phan Văn Khải đã ký Quyết định số 1106/QĐ-TTg về việc phê duyệt đầu tư Dự án xây dựng cầu Thanh Trì và đoạn tuyến phía Nam vành đai III Hà Nội.
Theo Quyết định, Dự án có sử dụng nguồn vốn từ Ngân hàng Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JBIC). Chiều dài toàn tuyến đường là 12,4 km gồm cầu Thanh Trì, đoạn đường nối từ Pháp Vân đến đầu Nam cầu Thanh Trì và đoạn đường nối từ đầu Bắc cầu Thanh Trì đến Quốc lộ 5.

Công trình cầu Thanh Trì được khánh thành và thông xe vào tháng 02 năm 2007.

Tháng 3 năm 1993, Thủ tướng Việt Nam Võ Văn Kiệt lần đầu tiên tới Nhật Bản. Thủ tướng Kiichi Miyazawa tiếp và đánh giá chuyến thăm này là “sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới đối với Nhật Bản và Việt Nam”. Thủ tướng Miyazawa cũng đánh giá cao chính sách Đổi Mới - chuyển từ nền kinh tế kế hoạch sang nền kinh tế thị trường và đẩy mạnh mở cửa với cộng đồng quốc tế - một chính sách được Việt Nam bắt đầu thực hiện từ năm 1986; đồng thời cho biết Nhật Bản rất ủng hộ chính sách này. Thời điểm đó, chính phủ Nhật Bản cũng tuyên bố cử các nhóm nghiên cứu về hợp tác kinh tế giữa hai nước và cung cấp khoản vay lớn bằng đồng yên. Thủ tướng Võ Văn Kiệt nhiệt liệt bày tỏ mong muốn tiếp tục chính sách Đổi Mới.

Trong ảnh Thủ tướng Võ Văn Kiệt (bên trái) và Thủ tướng Kiichi Miyazawa (bên phải) đang bắt tay trước khi bắt đầu cuộc họp cấp cao tổ chức ngày 25 tháng 3. Bức ảnh là một phần của “Bộ sưu tập đặc biệt về thủ tướng chính phủ qua các nhiệm kỳ”, một sưu tập ảnh từ năm 1968 (Thủ tướng Eisaku Sato) đến năm 2000 (Thủ tướng Keizo Obuchi) và được bảo quản tại Vụ Quan hệ công chúng thuộc Nội các.

Từ ngày 23 đến ngày 29 tháng 8 năm 1994, Thủ tướng Tomiichi Murayama có chuyến thăm tới 4 nước Đông Nam Á, trong số đó, chuyến đi tới Việt Nam là sự kiện được quan tâm nhất vì đây là lần đầu tiên một Thủ tướng Nhật Bản sang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Ở thời điểm đó, ASEAN (Hiệp hội các nước Đông Nam Á) đã quyết định kết nạp Việt Nam trở thành nước thành viên kể từ năm sau (1995), khả năng bình thường hóa quan hệ ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Việt Nam cũng ngày một gia tăng.

Tại cuộc họp cấp cao, Thủ tướng Murayama gợi ý về việc cung cấp khoản viện trợ không hoàn lại trị giá 7.7 tỷ yên để cải thiện hạ tầng công nghiệp bao gồm đường sá, bến cảng và đường sắt, cũng như thiết lập các cuộc hội đàm thường xuyên cấp Thứ trưởng trong lĩnh vực chính trị và an ninh quốc gia; hai nước đồng ý với những điểm này. Hơn nữa, Nhật Bản cũng tuyên bố tiếp nhận 750 thanh niên từ Campuchia, Lào và Việt Nam trong 5 năm kể từ sau năm 1995 trong “Kế hoạch hữu nghị Nhật Bản - Đông Dương”, trong đó Nhât Bản dự kiến tiếp nhận 500 người từ Việt Nam.  

Trong ảnh là Thủ tướng Võ Văn Kiệt và Thủ tướng Murayama duyệt binh tại Lễ đón chính thức.

Trong ảnh là Thủ tướng nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Võ Văn Kiệt (trái) và Thủ tướng Nhật Bản Murayama Tomiichi (phải) tại lễ đón chính thức tổ chức ở Phủ Chủ tịch ngày 25 tháng 8 năm 1994. Thủ tướng Murayama Tomiichi là vị Thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản sang thăm Việt Nam kể từ khi Việt Nam và Nhật Bản thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 1973, mở ra giai đoạn phát triển mới trong quan hệ giữa hai nước

Ảnh do Phóng viên Minh Đạo - Thông tấn xã Việt Nam ghi lại trong khuôn khổ chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Nhật Bản Tomiichi Murayama vào tháng 8 năm 1994.

Tháng 4 năm 1995, nhận lời mời của Thủ tướng Nhật Bản Murayama Tomiichi, Tổng Bí thư đảng Cộng sản Việt Nam Đỗ Mười đã thăm sang thăm chính thức Nhật Bản. Đây là chuyến thăm đầu tiên của Tổng Bí thư đảng Cộng sản Việt Nam đến Nhật Bản. Chuyến thăm và làm việc này đã đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước.

Trong ảnh, là Tổng Bí thư Đỗ Mười (trái) và Thủ tướng Murayama Tomichii (phải) tại lễ đón chính thức diễn ra ở Quảng trường Nhà khách Chính phủ Nhật Bản sáng 18 tháng 4 năm 1995. Tác giả: Xuân Lâm - Thông tấn xã Việt Nam.

Từ ngày 17 đến ngày 21 tháng 4 năm 1995, Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Đỗ Mười lần đầu tiên tới Nhật Bản với tư cách nhà lãnh đạo cao nhất của Việt Nam. Chuyến thăm diễn ra theo lời mời của Thủ tướng Murayama khi ông thăm Hà Nội một năm trước và chính phủ Việt Nam đã nhận lời mời. Trong thời gian ở Nhật Bản, Tổng bí thư đã có dịp hội kiến Nhật hoàng. Sau cuộc gặp cấp cao, Thủ tướng Murayama và Tổng bí thư Đỗ Mười dự lễ ký kết Công hàm trao đổi về khoản vay với tổng trị giá lên tới 58 tỷ yên giữa ông Kozo Igarahsi, Đổng lý Nội các và ông Nguyễn Mạnh Cầm, Bộ trưởng Ngoại giao.

Ảnh chụp tại tiệc tối ở Phủ Thủ tướng. Một trong các khách mời là diễn viên Ayako Kobayasi, người đóng vai chính trong phim truyền hình “Oshin” đã chiếu và tạo tiếng vang lớn tại Việt Nam thời bấy giờ.

Trong thời gian diễn ra cuộc khủng hoảng tài chính châu Á (1997-1998), các cuộc họp cấp cao ASEA đã được tổ chức tại Hà Nội từ ngày 15 đến ngày 16 tháng 12 năm 1998. Thủ tướng Keizo Obuchi tới thăm Việt Nam và tham dự hội nghị ASEAN+3 (Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc). Tại cuộc họp do Thủ tướng Phan Văn Khải chủ trì, Thủ tướng Obuchi đã đề cập đến “Sáng kiến Obuchi” bao gồm việc hỗ trợ các nước Đông Á bị ảnh hưởng bởi khủng hoảng tài chính.

Sau khi tham gia hội nghị, ngày 17 tháng 12 Thủ tướng Obuchi thăm chính thức Việt Nam và có cuộc hội đàm với ba lãnh đạo cấp cao của chính phủ Việt Nam trong đó có Thủ tướng Phan Văn Khải để bàn bạc về việc tăng cường hợp tác song phương. Chiều cùng ngày, Thủ tướng thăm thành phố Hồ Chí Minh với tư cách là Thủ tướng Nhật Bản đầu tiên tới đây sau khi Việt Nam thống nhất. Ông đã đến bệnh viện Chợ Rẫy và trở về Nhật Bản ngày 18.

Bức ảnh được chụp khi Thủ tướng thăm bệnh viện Chợ Rẫy - bệnh viện quốc gia lớn nhất ở miền Nam Việt Nam, được xây dựng và nâng cấp với sự hỗ trợ của Nhật Bản.

Nguyên Thủ tướng Nhật Bản Obuchi Keizo sinh thời có nhiều công lao đóng góp cho việc củng cố và phát triển quan hệ hữu nghị hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản. Từng giữ vai trò Chủ tịch Liên minh nghị sĩ Nhật Bản - Việt Nam và Chủ tịch Hội Giao lưu Văn hóa Nhật Bản - Việt Nam, ông đã “hết sức nỗ lực để thúc đẩy quan hệ Nhật Bản - Việt Nam”. Với những đóng góp tích cực của mình, ông được truy tặng Huân chương Hữu nghị theo Quyết định số 215KT/CTN do Chủ tịch nước Trần Đức Lương ký ngày 02 tháng 6 năm 2000.

Trong khuôn khổ chuyến thăm, ngày 18 tháng 3 năm 2014, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và Thủ tướng Abe Shinzo đã có cuộc Hội đàm cấp cao. Trên cơ sở mối quan hệ hợp tác song phương phát triển mạnh mẽ giữa Việt Nam và Nhật Bản, hai bên quyết định nâng cấp Quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Nhật Bản lên một tầm cao mới . Trong ảnh là Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo (phải) và Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Trương Tấn Sang (trái) tại Lễ ký tuyên bố chung về việc thiết lập quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và phần vinh ở Châu Á.

Ảnh do phóng viên Nguyễn Khang - Thông tấn xã Việt Nam ghi lại trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Nhật Bản từ ngày 16-19/3/2014 của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Trương Tấn Sang và phu nhân theo lời mời của phía Nhật Bản.

Trong khuôn khổ chuyến thăm, Thủ tướng Abe Shinzo đã có cuộc hội kiến với Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân. Tại cuộc hội kiến, hai bên nhất trí tiếp tục duy trì và tăng cường hơn nữa các hoạt động hợp tác trong thời gian tới . Ảnh chụp tại trụ sở Quốc hội ngày 16 tháng 01 năm 2017.

Ảnh do phóng viên Trọng Đức - Thông tấn xã Việt Nam ghi lại trong chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo từ ngày 16-17 tháng 01 năm 2017 theo lời mời của phía Việt Nam.